Razlike između osobina ličnosti i inteligencije mogu se sažeti u nekoliko stavki:

1) crte ličnosti predstavljaju nekognitivni, a inteligencija kognitivni aspekt individualnih razlika;

2) osobine ličnosti se mjere upitnicima i inventarima ličnosti, a inteligencija testovima kognitivnih sposobnosti;

3) mjere ličnosti obuhvataju tipična ponašanja neke osobe, a u testovima inteligencije je cilj ostvariti maksimalni učinak (odnosno što viši skor).

Primijećeno je da su neke osobine ličnosti u niskim korelacijama sa rezultatima na testovima inteligencije. Odmah se pristupilo objašnjavanju ovih nalaza, koji u početku nisu bili jasni i jednoznačni. Utvrđeno je da u slučaju ove povezanosti posreduje samoprocjena inteligencije, koja predstavlja subjektivnu mjeru stepena u kojem svako od nas smatra da je inteligentan.

Samoprocjena inteligencije se odnosi na subjektivnu, brojčanu procjenu svoje: logičke, verbalne, prostorne, muzičke, tjelesno-kinestetičke, intrapersonalne, interpersonalne, egzistencijalističke, spiritualne i prirodnjačke inteligencije.

Tako je otkriveno da je ekstraverzija (druželjubivost, komunikativnost, vedrina duha) u pozitivnoj, a neuroticizam (napetost, anksioznost, nervoza) u negativnoj korelaciji sa samoprocjenama inteligencije. Razlog tome leži u činjenici da su ekstraverti samouvjereni i optimistični, pa imaju pozitivniju sliku o sebi koja uključuje i aspekt intelektualnih sposobnosti. Za njih je takođe karakteristično dobro kratkoročno pamćenje. Osobe kod kojih je izražen neuroticizam imaju nisko samopoštovanje, te samoporažavajuće misli, što vodi potcjenjivanju vlastitih mentalnih kapaciteta, time i negativnijoj samoprocjeni inteligencije. Takođe, ove ličnosti su anksiozne u testovnoj situaciji, imaju veću tremu i plaše se da će podbaciti na objektivnim testovima.

Ugodnost (prijatnost)  je osobina ličnosti koja je obično u negativnoj korelaciji sa samoprocjenama inteligencije. Ugodnost se, pored ostalog, odnosi i na skromnost, pa otuda osobe koje su ugodnije (prijatnije) procjenjuju sebe, ne želeći pretjerivati, manje inteligentnim nego što jesu. U skladu sa ovakvom procjenom, pristupaju objektivnom testu sposobnosti, gdje postižu nešto niže rezultate. Savjesnost, kao crta ličnosti, nije povezana ni sa objektivnim, niti sa subjektivnim mjerama inteligencije.

Dimenzija ličnosti poznata pod nazivom otvorenost za nova iskustva/ intelekt je takođe u pozitivnoj (umjerenoj) vezi sa samoprocjenom inteligencije i postignutim rezultatima na testovima kognitivnih sposobnosti. Neki autori smatraju da je ova dimenzija ključna dodirna tačka ličnosti i inteligencije. Može se reći da otvorenost za nova iskustva karakteriše sklonost intuiciji, fantaziji i estetici, a intelekt se odnosi na intelektualni angažman i samu inteligenciju. Obje formulacije ove dimenzije obuhvataju kreativnost, koja svakako korelira sa visinom kvocijenta inteligencije. Pretpostavlja se da je intelekt povezan kako sa verbalnom, tako i sa neverbalnom inteligencijom, a otvorenost prvenstveno sa verbalnom inteligencijom.

U okviru ovih istraživanja, ispitivala se i povezanost pola i samoprocjene inteligencije. Utvrđeno je da muškarci daju pozitivnije samoprocjene inteligencije od žena.

Može se zaključiti da, kada se izuzmu medijacijski efekti samoprocjene inteligencije, osobine ličnosti ipak nisu u korelaciji sa inteligencijom mjerenom objektivnim testovima.

Pripremio: Selman Repišti, mr. psih.